امروزه حفظ امنیت در ارتباطات اینترنتی به‌ویژه در محیط زیرساخت‌های ابری، برای مدیران سازمان‌ها و کسب‌وکارها معیاری ضروری است. کلیدهای SSH یکی از موثرترین راهکارهای شبکه‌ای هستند که به‌شکلی چشم‌گیر، امنیت مسیر ارتباط بین دو سیستم را تامین می‌کنند. اگر می‌خواهید بدانید SSH چیست؟ کافی است تصور کنید: می‌خواهید به یک سیستم رایانه‌ای که در مکانی دورتر از شما قرار دارد متصل شوید و نگران حفظ امنیت داده‌هایتان در طول مسیر انتقال هستید. در این زمان، SSH به‌عنوان یک پروتکل شبکه قدرتمند رمزنگاری وارد عمل می‌شود و با ایجاد کانال‌های ارتباطی امن و رمزگذاری‌شده، امکان ایجاد ارتباطی با امنیت بالا را بین دستگاه‌ها فراهم می‌کند. در این مطلب، پس از پاسخ به پرسش SSH چیست، شرح می‌دهیم که چگونه امنیت انتقال داده‌ها با استفاده از این کلید تامین می‌شود.
SSH چیست؟
SSH، کوتاه‌شده‌ی عبارت Secure Shell، به‌عنوان یک پروتکل شبکه رمزنگاری است که با ایجاد کانال ارتباطی رمزگذاری‌شده، امنیت بالای دسترسی و برقراری ارتباط بین دستگاه‌ها را فراهم می‌کند. به بیان ساده، SSH را می‌توان به یک کد مخفی بین شما و سرور یک وب‌سایت تشبیه کرد، که با ایجاد یک تونل مجازی بین دو سیستم، محرمانه بودن و یکپارچگی داده‌های شما را در طول ارتباط از راه‌دور، تضمین می‌کند.
SSH جایگزینی مناسب برای پروتکل‌های نسبتن ناامنی مانند Telnet ،rlogin و FTP است. زیرا این پروتکل‌ها با انتقال داده‌ها به‌شکل متن ساده، آن‌ها را در برابر شنود و دسترسی غیرمجاز آسیب‌پذیر می‌کنند. درحالی‌که SSH با ایجاد یک کانال ارتباطی رمزگذاری‌شده بین دو دستگاه، که معمولن یک کلاینت و یک سرور است، محرمانه بودن و یکپارچگی داده‌های ارسال‌شده را تضمین کرده و از آن‌ها در برابر هرگونه رهگیری و دست‌کاری اشخاص غیرمجاز محافظت می‌کند.
پروتکل SSH در پلتفرم‌های زیرساختی (IaaS- Infrastructure as a Service) نقش مهمی دارد و تاثیر آن در حوزه‌ی امنیت سرور ابری به‌وضوح مشخص است.
SSH چگونه کار می‌کند و چطور سطح امنیت را افزایش می‌دهد؟
همان‌طور که پیش‌تر در تعریف SSH چیست اشاره کردیم، SSH با ایجاد یک کانال ارتباطی امن و رمزگذاری‌شده بین کاربر و سرور و استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری قوی و روش‌های مختلف احراز هویت، امنیت لازم برای سرویس را تامین می‌کند.
این فرآیند با تبادل کلید امن آغاز می‌شود؛ در ابتدا، کلیدهای رمزنگاری بین کاربر و سرور مبادله می‌شوند و پس از تایید صحت کلید عمومی و تکمیل پروسه‌ی تبادل کلیدها، SSH یک کانال ارتباطی رمزگذاری‌شده بین کلاینت و سرور ایجاد می‌کند. از این‌رو، همه‌ی داده‌های ارسال‌شده، از جمله مجوزهای ورود، دستورات و فایلها و … از طریق این کانال و با استفاده از الگوریتم‌های رمزگذاری قدرتمند، رمزنگاری می‌شوند. به این ترتیب SSH دسترسی غیرمجاز به داده‌ها را ناممکن می‌کند، در این شرایط اگر حتا فرد مهاجم بتواند داده‌ها را رهگیری کند، نمی‌تواند محتوای آن‌ها را ببیند.
هم‌چنین، SSH به‌عنوان یک پروتکل امنیتی برای دفاع در برابر حمله‌های شبکه طراحی شده است. این پروتکل از شنود اطلاعات حساس جلوگیری کرده و محرمانگی داده‌ها را حفظ می‌کند. هم‌چنین، با استفاده از هش‌های رمزنگاری، یکپارچگی داده‌ها را حفظ کرده و مانع دست‌کاری داده‌های ارسالی، به‌وسیله‌ی مهاجم می‌شود. علاوه‌‌بر این، SSH با تایید هویت سرور با استفاده از تبادل کلید، از جعل شدن آدرس IP نیز جلوگیری می‌کند.
SSH چه کاربردهایی دارد؟
به‌طور کلی، SSH در سناریوهای مختلفی که در آن احراز هویت و ارتباط امن بین سیستم‌ها مورد نیاز است، استفاده می‌شود. کلیدهای SSH کاربردهای بسیاری دارند و مزایای متعددی از جمله افزایش سطح امنیت، راحتی و اتوماسیون را ارایه می‌دهند. در این بخش چند مورد از رایج‌ترین کاربردهای SSH را بررسی می‌کنیم.
- دسترسی به سرور از راه‌دور
هنگام دسترسی به سرور یا رایانه از راه‌دور، می‌توان از کلیدهای SSH به‌جای رمز عبور برای احراز هویت استفاده کرد. با ایجاد یک جفت کلید SSH (شامل یک کلید خصوصی و یک کلید عمومی)، می‌توانید بدون نیاز به وارد کردن رمز عبور، به‌طور ایمن به سرور راه‌دور متصل شوید. کلید عمومی در سرور ذخیره می‌شود، درحالی‌که کلید خصوصی در دستگاه محلی شما باقی می‌ماند. این ویژگی SSH، به شما کمک می‌کند که بدون نیاز به یادآوری و وارد کردن مکرر رمزهای عبور، به سرور راه‌دور متصل شوید که هنگام مدیریت چندین سرور یا خودکارسازی کارهایی که به احراز هویت نیاز دارند، بسیار مفید است.
- اتوماسیون و اسکریپت‌نویسی
کلیدهای SSH هنگام خودکارسازی وظایف یا اسکریپت‌نویسی که شامل تعاملات سرور از راه‌دور است، بسیار ارزشمند هستند. با استفاده از کلیدهای SSH می‌توانید بدون دخالت انسان، بین سیستم‌ها ارتباطی ایمن برقرار کنید و به این شکل، کارهایی مانند پشتیبان‌گیری از راه‌دور، پیاده‌سازی نرم‌افزار و نظارت بر سیستم را خودکار کرده و گردش‌کارتان را کارآمدتر کنید.
- انتقال امن فایل
کلیدهای SSH در بیش‌تر موارد برای انتقال امن فایل بین سیستم‌ها استفاده می‌شوند. هنگام استفاده از پروتکل‌هایی مانند SCP (کپی امن) یا SFTP (پروتکل انتقال فایل امن)، کلیدهای SSH می‌توانند جایگزین رمزهای عبور برای احراز هویت شوند. این ویژگی، تضمین می‌کند که فایلها به‌طور ایمن منتقل‌شده و آن‌ها را از دسترسی یا رهگیری غیرمجاز محافظت می‌کند. این امر به‌ویژه هنگام انتقال خودکار فایلها یا پشتیبان‌گیری ایمن از داده‌ها بین سرورها مفید است.
- احراز هویت چندعاملی
کلیدهای SSH را می‌توانید با سایر روش‌های احراز هویت ترکیب کنید، تا یک احراز هویت چندعاملی داشته باشید. به‌عنوان مثال، می‌توانید یک کلید SSH را با یک رمز عبور یک‌بار مصرف، همراه کنید. این‌کار، یک لایه‌ی امنیتی مضاعف، به اتصال‌های SSH شما اضافه می‌کند.
- مدیریت دسترسی کاربران
کلیدهای SSH برای مدیریت دسترسی کاربران به سیستم‌های راه‌دور مفید هستند. با نگهداری یک مخزن متمرکز از کلیدهای عمومی مجاز روی سرور، مدیران به‌آسانی می‌توانند به‌طور جداگانه به کاربران دسترسی داده یا دسترسی‌شان را لغو کنند. این ویژگی، مدیریت کاربران را ساده کرده و تضمین می‌کند که فقط کاربران مجاز می‌توانند به سیستم متصل شوند.
در حالت کلی، با استفاده از کلیدهای SSH، می‌توانید سطح امنیت سرویس‌تان را افزایش داده، گردش‌کار را ساده کنید و کارها را به شیوه‌ای ایمن‌تر و به‌طور خودکار انجام دهید.
نقش و کاربرد SSH در سرورهای ابری چیست؟
در بخش‌های پیشین اشاره کردیم که کاربردهای SSH KEY و موارد استفاده از کلید SSH چیست. در این بخش، به‌طور خلاصه بررسی می‌کنیم SSH KEY چه کاربردهایی در سرور ابری دارد.
SSH در مدیریت سرورهای ابری بسیار استفاده می‌شود و امکان دسترسی از راه‌دور را برای مدیریت سیستم، اجرای دستورات، پیکربندی تنظیمات و نصب نرم‌افزارها فراهم می‌کند. هم‌چنین، با استفاده از SSH می‌توان به‌شکلی امن فایلها را بین ماشین‌های محلی و سرورهای ابری منتقل کرد. کلید SSH در زمینه‌ی راه‌اندازی و تنظیمات سرور نیز استفاده می‌شود و این امکان را به توسعه‌دهندگان و مدیران می‌دهد که از راه‌دور به سرورها دسترسی داشته باشند و عملیات آپلود فایل، اجرای اسکریپت و تنظیمات مورد نیاز را انجام دهند.
SSH به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تا به سرورهای ابری متصل شده و با استفاده از ابزارهای ترمینالی یا محیط‌های توسعه‌ی یکپارچه (IDE)، روی پروژه‌های‌شان کار کنند. هم‌چنین، SSH نقش مهمی در نظارت و عیب‌یابی سرورهای ابری ایفا می‌کند، زیرا مدیران سیستم می‌توانند از طریق SSH به گزارش‌های تشخیص و رفع مشکلات، از راه‌دور دسترسی داشته باشند.
چگونه SSH را در سرور مجازی فعال کنیم؟
برای تنظیم و استفاده از SSH در یک سرور مجازی، مراحل زیر را دنبال کنید:
ابتدا باید بررسی کنید که آیا برنامه‌ی SSH روی سرور مجازی‌تان نصب شده است یا خیر. بیش‌تر نسخه‌های لینوکس، برنامه‌ی SSH را از پیش نصب‌شده دارند و شما به نصب جدید برنامه نیاز نخواهید داشت.
از طریق پروتکل SSH و با استفاده از نام‌کاربری و رمز عبور، به سرور مجازی‌تان وارد شوید و تنظیمات مربوط به SSH را اعمال کنید. فایل تنظیمات SSH به‌طور معمول در مسیر «etc/ssh/sshd_config/» قرار دارد. با استفاده از یک ویرایش‌گر متنی، فایل را باز کرده و تغییرات مورد نیاز را اعمال کنید. به‌عنوان مثال، می‌توانید پورت SSH را تغییر دهید و یا رمزعبورهای عمومی را غیرفعال کنید. بعد از اعمال تغییرات، فایل را ذخیره کرده و دوباره SSH را راه‌اندازی کنید تا تغییرات اعمال شود.
حالا شما می‌توانید با استفاده از یک برنامه سمت کاربر SSH مانند «OpenSSH» یا «PuTTY» از راه‌دور به سرور مجازی‌تان متصل شوید. با انجام این مراحل، شما می‌توانید SSH را در سرور مجازی خود پیکربندی کرده و از آن برای دسترسی امن و مدیریت سرور استفاده کنید.
اتصال به ابرک از طریق SSH نیز در چند مرحله ساده انجام می‌شود که به‌طور کامل در بخش مستندات فنی وب سایت ابر آروان توضیح داده شده است.
