دواپس (DevOps) رویکردی نوین در توسعه نرمافزار است که به‌منظور همکاری نزدیک‌تر تیم‌های توسعه و عملیات به‌وجود آمده است. این روش با خودکارسازی فرایندها و ایجاد فرهنگ همکاری، امکان توسعه و استقرار سریعتر و باکیفیت‌تر نرم‌افزارها را فراهم میکند. هدف دواپس کاهش خطاها، بهبود پاسخ‌گویی به تغییرات و تسریع در عرضه محصولات به بازار است.
با این روش تیم‌های توسعه و عملیات، فرآیندهای پیوسته‌ای نظیر CI/CD و مدیریت زیرساخت نرمافزار را بهبود می‌بخشند و نتایج با کیفیت‌تری برای کاربران ارایه می‌دهند. اگر علاقه دارید که بدانید دواپس چیست و چرا در دنیای توسعه نرمافزار اهمیت دارد، ادامه مطلب را از دست ندهید.
DevOps چیست؟
DevOps ترکیبی از دو واژه‌ی “Development” و “Operations” است که به معنای هماهنگی و همکاری میان تیم‌های توسعه و عملیات در فرایند تولید نرمافزار است. دواپس، به عنوان یک فرهنگ و چارچوب کاری جدید، پلی است میان توسعه‌دهندگان و مدیران زیرساخت که به آن‌ها امکان می‌دهد با استفاده از ابزارهای DevOps، بهره‌وری در توسعه نرمافزار و کیفیت را افزایش دهند.
در مدل سنتی، تیم‌های توسعه و عملیات به‌شکل جداگانه و با مسئولیت‌های متفاوت کار می‌کنند که این می‌تواند منجر به کندی در فرآیندها، افزایش خطا و کاهش کیفیت شود. اما در رویکرد دواپس، این دو تیم به‌شکل مستمر و هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند و از فرآیندهای خودکارسازی و ابزارهای مدرن برای بهبود بهره‌وری و کاهش زمان استقرار استفاده می‌کنند.
در ادامه به بررسی دقیق‌تر مزایا و ابزارهای DevOps خواهیم پرداخت تا درک بهتری از اهمیت آن در دنیای دیجیتال داشته باشیم.
اهمیت DevOps در توسعه نرمافزار چیست؟
اهمیت DevOps در توسعه نرمافزار به دلیل تاثیرات مثبت گسترده‌ای است که بر سرعت، کیفیت و کارایی فرایند تولید و استقرار نرمافزار می‌گذارد. این رویکرد از طریق همکاری نزدیک‌تر تیم‌های توسعه و عملیات، به کسب‌وکارها کمک میکند تا محصولات خود را سریعتر و با خطای کم‌تر به بازار عرضه کنند.
در اینجا به چند دلیل کلیدی اهمیت DevOps اشاره میکنیم:
1. افزایش سرعت و چابکی
DevOps به تیمها اجازه می‌دهد با سرعت بیش‌تری کدهای جدید را تولید و مستقر کنند و به تغییرات بازار و نیازهای مشتری سریعتر پاسخ دهند.
2. بهبود کیفیت و کاهش خطاها
به کمک فرایندهای کنترل کیفیت و چرخه عمر دواپس، DevOps خطاها را در مراحل ابتدایی تشخیص داده و از گسترش آن‌ها جلوگیری میکند، که نتیجه آن بهبود کیفیت نرمافزار است.
3. پاسخ‌گویی بهتر به مشکلات
با توجه به این که DevOps فرآیند پایش و نظارت مداوم را ممکن می‌سازد، مشکلات سریعتر شناسایی و حل می‌شوند و نرمافزار پایداری بیش‌تری پیدا میکند.
4. کاهش هزینه‌ها
با هماهنگی بیشتر تیمها و استفاده از ابزارهای خودکارسازی، هزینه‌های ناشی از مشکلات و دوباره‌کاری‌ها کاهش می‌یابد.
5. افزایش همکاری تیمی
DevOps با ایجاد یک فرهنگ مشترک میان تیم‌های Development و Operations، مانع از بروز تعارضات و اختلافات شده و فضای همکاری را تقویت میکند. این امر موجب بهره‌وری بهتر و ایجاد نتایج مثبت در توسعه نرمافزار می‌شود.
در نتیجه، DevOps نه تنها باعث بهبود فرایندهای داخلی، بلکه باعث افزایش رضایت کاربران و بهبود تجربه آن‌ها نیز می‌شود و به همین دلیل در دنیای توسعه نرمافزار بسیار مهم است.
DevOps چگونه کار میکند؟
حال که دیدیم دواپس چیست و چه اهمیتی دارد، نوبت به بررسی چگونگی کار کردن آن در عمل می‌رسد. دواپس در عمل، یکپارچهسازی مستمر میان تیم‌های توسعه و عملیات را دنبال میکند تا فرآیندهای تولید و ارایه‌ی نرمافزار سریعتر و قابل‌اعتمادتر باشند. به زبان ساده، به جای این‌که تیمها به‌شکل جداگانه کار کنند و بعد از اتمام کار یکدیگر را منتظر بگذارند، با استفاده از ابزارها و فرهنگ‌های مشترک، فرآیندها را خودکار می‌کنند. این رویکرد شامل خودکارسازی آزمایش‌ها، استقرار کد در محیط‌های مختلف و نظارت بر عملکرد نرمافزار است.
برای مثال، تصور کنید که توسعه‌دهندگان در طول روز کدهای جدید می‌نویسند و بلافاصله آن‌ها را در یک مخزن مشترک قرار می‌دهند. این کدها به‌شکل خودکار تست و بررسی می‌شوند و اگر خطایی وجود داشته باشد، توسعه‌دهنده می‌تواند در همان لحظه و در تعامل با تیم عملیات، مشکل را حل کند. به این ترتیب، هر دو تیم از تمام جزییات کار یکدیگر آگاه هستند و می‌توانند سریع و بدون اتلاف وقت مشکلات را رفع کنند.
آشنایی با مراحل DevOps
مراحل کلیدی DevOps شامل فرآیندهای پیوسته‌ای است که در قالب چرخه عمر DevOps، به توسعه نرمافزار از ابتدا تا پایان کمک میکند. مراحل دواپس به شرح زیر هستند:
- برنامه‌ریزی: تعریف نیازها و طراحی معماری نرمافزار با هدف مشخص‌کردن اهداف و موارد اولویت‌دار.
- توسعه: کدنویسی نرمافزار و افزودن ویژگی‌های جدید بر اساس نیازهای تعیین‌شده.
- تست: آزمایش نرمافزار برای شناسایی و برطرف‌کردن خطاها و مشکلات، به منظور بهبود کیفیت و پایداری.
- استقرار: انتشار نرمافزار در محیط تولید به‌شکل پیوسته و خودکار برای کاربران نهایی.
- نظارت: رصد کردن عملکرد نرمافزار و زیرساخت آن برای شناسایی مشکلات و اطمینان از پایداری.
- بازخورد: دریافت بازخورد از کاربران و تیم‌های مختلف برای بهبود مستمر و ایجاد نسخه‌های بعدی نرمافزار.
معرفی بهترین ابزارهای DevOps
در DevOps از ابزارهای مختلفی استفاده می‌شود تا فرآیندهای مختلف به‌شکل خودکار و پیوسته انجام شوند. در ادامه برخی از ابزارهای کلیدی DevOps و نقش هر کدام آمده است:
ابزار Jenkins
جنکینز به عنوان یک ابزار CI/CD، فرآیندهای ساخت، آزمایش و استقرار را خودکار میکند. این ابزار به تیمها کمک میکند که تغییرات را سریعتر اعمال و پیادهسازی کنند.
ابزار Docker
داکر به تیمها این امکان را می‌دهد که نرمافزار را در کانتینرها اجرا کنند، که این کانتینرها محیطی ایزوله و قابل حمل برای اجرای نرمافزار فراهم می‌آورند. استفاده از Docker به جلوگیری از مشکلات ناسازگاری محیطی کمک میکند.
برای آشنایی بیشتر با داکر پیشنهاد میکنیم مقاله داکر چیست را مطالعه کنید.
ابزار Kubernetes
این ابزار برای مدیریت کانتینرها و ایجاد خوشه‌های مقیاس‌پذیر کاربرد دارد. کوبرنتیز از توسعه‌دهندگان پشتیبانی میکند تا تعداد زیادی کانتینر را به‌شکل هم‌زمان مدیریت کنند و نیازهای کاربران را در مقیاس بالا برآورده سازند.
برای آشنایی بیشتر با کوبرنتیز پیشنهاد میکنیم مقاله کوبرنتیز چیست را مطالعه کنید.
ابزار Ansible
ابزاری برای مدیریت زیرساخت نرمافزار و اتوماسیون پیکربندی است که به تیمها امکان می‌دهد محیط‌های خود را به‌سادگی و با یکپارچگی مدیریت کنند. Ansible به خصوص برای نصب و پیکربندی نرم‌افزارهای مختلف و مدیریت تنظیمات سیستم‌ها استفاده می‌شود.
ابزار Git
ابزاری برای کنترل نسخه است که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تغییرات کد را مدیریت و پیگیری کنند. Git از کار تیمی و مدیریت تغییرات در پروژه‌های نرم‌افزاری پشتیبانی میکند و ابزار محبوبی برای همکاری تیمی در DevOps محسوب می‌شود.
ابزار Puppet
به عنوان یکی از ابزارهای مدیریت پیکربندی و اتوماسیون، به تیمها امکان می‌دهد سرورها و منابع خود را به‌شکل خودکار پیکربندی و مدیریت کنند. با Puppet، تنظیمات و تغییرات محیطی به‌شکل یکپارچه و پیوسته اجرا می‌شوند.
این ابزارها هر کدام نقش خاصی در فرآیند DevOps دارند و با ایجاد یکپارچگی و خودکارسازی، به تیمها کمک می‌کنند تا بهره‌وری در توسعه نرمافزار افزایش یابد و فرآیندهای تحویل و استقرار نرمافزار بهبود پیدا کند.
منظور از CI/CD در DevOps چیست؟
با توجه به این‌که تا به این‌جای مقاله به CI/CD اشاره شده، ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که این اصطلاح دقیقن به چه معناست. در DevOps، دو مفهوم کلیدی ادغام مستمر (Continuous Integration – CI) و تحویل مستمر (Continuous Delivery – CD) وجود دارد. CI فرآیندی است که در آن کدهای جدید به‌شکل مداوم در پروژه اصلی ادغام می‌شوند و تست‌های خودکار اجرا می‌شوند تا از صحت کد اطمینان حاصل شود. CD به این معناست که پس از موفقیت در تست‌ها، تغییرات آماده انتشار به محیط‌های تولیدی می‌شوند. این دو فرآیند باعث افزایش سرعت توسعه، کاهش خطاها و بهبود کیفیت نرمافزار می‌شوند.
برای مثال، تصور کنید یک تیم نرم‌افزاری در حال توسعه یک اپلیکیشن موبایل است. با استفاده از CI، هر بار که یکی از اعضای تیم کدی را تغییر دهد و آن را ارسال کند، سیستم خودکار، آن کد را با سایر قسمت‌های برنامه ادغام کرده و تست‌ها را انجام می‌دهد. اگر کد بدون خطا باشد، به مرحله بعد یعنی CD می‌رود، جایی که آماده می‌شود تا به‌شکل خودکار به محیط آزمایشی یا حتا محیط اصلی منتشر شود. اگر همه چیز درست پیش برود، نسخه جدید اپلیکیشن بدون وقفه و با کم‌ترین تاخیر به کاربران عرضه خواهد شد.
بررسی چالش‌های DevOps
پیادهسازی DevOps به‌شکل کلی با چالش‌های متعددی همراه است که ممکن است از موفقیت در این فرآیند جلوگیری کنند:
1. نیاز به تغییرات سازمانی
DevOps به تغییرات ساختاری و فرهنگی در سازمان نیاز دارد. این تغییرات ممکن است برای تیم‌هایی که به روش‌های سنتی عادت کرده‌اند، دشوار باشد. تغییر نقش‌ها، مسوولیت‌ها و فرآیندها نیازمند بازنگری عمیق در نحوه‌ی کار تیمها است.
2. مقاومت در برابر تغییر
بسیاری از کارکنان و مدیران، با تغییرات سریع DevOps ممکن است احساس نارضایتی و مقاومت کنند. این مقاومت می‌تواند به علت نبود درکی کامل از فواید DevOps یا ترس از ناکارآمدی باشد.
3. پیچیدگی ابزارها
ابزارهای متعددی مانند Jenkins، Docker، Kubernetes و Ansible که در DevOps استفاده می‌شوند، پیچیدگی خاصی دارند و به دانش تخصصی نیاز دارند. این پیچیدگی ممکن است باعث شود که سازمان‌ها با چالش‌های فنی در پیادهسازی DevOps روبه‌رو شوند.
4. تفاوت رویکردهای Agile و دواپس چیست؟
Agile و DevOps هر دو روش‌هایی هستند که با هدف افزایش سرعت و کارایی در توسعه نرمافزار به کار می‌روند، اما تفاوت‌هایی مهم بین آن‌ها وجود دارد. Agile بر تکرارپذیری سریع و پاسخ‌گویی به تغییرات در مراحل توسعه نرمافزار تمرکز دارد. این روش به‌شکل خاص بر فرآیند توسعه و تعاملات داخل تیم توسعه متمرکز است، اما جنبه‌های عملیاتی و تحویل را کم‌تر در بر می‌گیرد.
در مقابل، DevOps فراتر از توسعه، بر ادغام عملیات و انتشار تاکید دارد. DevOps با همکاری نزدیک بین تیم‌های توسعه و عملیات، فرآیندهای پیوسته‌ای مانند CI/CD را به‌کار می‌گیرد تا چرخه انتشار و پیادهسازی بهبود یابد. برای درک بهتر تفاوت‌های Agile و DevOps، جدول زیر به شما کمک میکند.
| ویژگی | Agile | DevOps |
| تمرکز اصلی | فرآیند توسعه و تعاملات داخل تیم توسعه | چرخه کامل تحویل نرمافزار و مدیریت زیرساخت |
| تاکید دارد بر | تکرارپذیری سریع و واکنش به تغییرات | ادغام عملیات و توسعه و پیادهسازی پیوسته |
| همکاری بین تیمها | بیشتر محدود به اعضای تیم توسعه | همکاری نزدیک بین تیم‌های توسعه و عملیات |
| خودکارسازی | کم‌تر در فرآیندهای عملیاتی | خودکارسازی در فرآیندهای CI/CD |
| هدف | بهبود سرعت و کارایی در مراحل توسعه | بهبود سرعت و کارایی در انتشار و پیادهسازی |
این جدول به شما کمک میکند تا تفاوت‌های کلیدی این دو رویکرد را به‌شکل خلاصه و واضح ببینید و بفهمید که چگونه Agile و DevOps می‌توانند مکمل یکدیگر باشند.
DevOps در برابر ITSM و SRE: رویکردی نوین برای تحویل سریعتر و پایدارتر نرمافزار
دواپس، ITSM (مدیریت خدمات فناوری اطلاعات) و SRE (مهندسی قابلیت اطمینان سایت) هر کدام رویکردهای متفاوتی دارند، اما همگی به‌منظور بهبود کیفیت و سرعت در تحویل نرمافزار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
DevOps
دواپس بر همکاری بین تیم‌های توسعه و عملیات و خودکارسازی فرآیندهای CI/CD تمرکز دارد. این رویکرد به‌شکل مستقیم در سرعت تحویل نرمافزار و کاهش فاصله میان توسعه و انتشار تاثیر می‌گذارد.
ITSM
مدیریت خدمات فناوری اطلاعات رویکردی سنتی‌تر و ساختارمند برای مدیریت خدمات فناوری اطلاعات است که بیشتر بر فرایندها و رویه‌های مربوط به پشتیبانی و نگه‌داری خدمات فناوری تمرکز دارد. برخلاف دواپس، ITSM بیشتر بر مدیریت مشکلات و حل چالش‌های خدمات پس از استقرار تمرکز میکند.
SRE
مهندسی قابلیت اطمینان سایت نیز به‌شکل مشابه با DevOps به بهبود همکاری بین توسعه و عملیات کمک میکند، اما با تاکید ویژه بر قابلیت اطمینان و حفظ پایداری سیستم‌ها. SRE با تعریف معیارهای خاص برای اندازه‌گیری و بهبود پایداری سیستم، تلاش میکند تا اطمینان حاصل کند که سرویس‌ها بدون مشکل در دسترس کاربران باشند.
در نتیجه، DevOps بر انتشار سریعتر و خودکارسازی تمرکز دارد، ITSM بیشتر در مدیریت خدمات و پشتیبانی متمرکز است و SRE بر پایداری و قابلیت اطمینان سیستم تمرکز دارد.
نقش فرهنگ همکاری در DevOps چیست؟
فرهنگ همکاری در DevOps از اهمیت بالایی برخوردار است و پایه اصلی موفقیت در این رویکرد به‌شمار می‌آید. ایجاد یک فرهنگ مشترک و همکاری نزدیک بین تیم‌های توسعه و عملیات به کاهش تعارضات و افزایش بهره‌وری کمک میکند. این همکاری می‌تواند از طریق جلسات منظم، اشتراک‌گذاری بازخوردها و به‌کارگیری ابزارهای مشترک تقویت شود.
ابزارهای DevOps مانند Git، Jenkins و Kubernetes نیز به تیمها کمک می‌کنند تا فرآیندها را ساده‌تر و سریعتر انجام دهند. با ایجاد یک فرهنگ همکاری و تعامل بهتر، تیمها می‌توانند بر چالش‌ها غلبه کرده و به بهبود مداوم در ارایه خدمات و نرم‌افزارها دست یابند.
پیادهسازی DevOps در سازمان چگونه است؟
برای پیادهسازی موفق DevOps در سازمان، باید یک رویکرد گام‌به‌گام را دنبال کرد که در ادامه مراحل اصلی آن آمده است:
1. ایجاد فرهنگ همکاری
پیادهسازی DevOps بدون همکاری و تعامل نزدیک بین تیم‌های توسعه و عملیات غیرممکن است. ایجاد یک فرهنگ مشترک از طریق برگزاری جلسات منظم و اشتراک‌گذاری دانش و اهداف می‌تواند به بهبود فرآیندها کمک کند.
2. اتوماسیون فرآیندها
اتوماسیون یکی از ارکان اصلی DevOps است. فرآیندهای مربوط به توسعه، تست و استقرار باید تا جای ممکن خودکارسازی شوند. این کار نه‌تنها به کاهش خطاها کمک میکند، بلکه باعث افزایش سرعت تحویل می‌شود.
3. انتخاب ابزار مناسب
ابزارهای DevOps متعددی مانند Jenkins، Docker، Kubernetes و Ansible وجود دارند که هر کدام نقش خاصی در چرخه DevOps دارند. انتخاب ابزارهای مناسب بر اساس نیازهای خاص سازمان و ترکیب آن‌ها به‌شکل صحیح می‌تواند موفقیت DevOps را تضمین کند.
4. آموزش تیمها
برای استفاده بهینه از ابزارها و فرآیندهای DevOps، تیمها نیاز به آموزش دارند. این آموزش‌ها می‌تواند شامل کار با ابزارهای جدید، آشنایی با مفاهیم DevOps و تقویت مهارت‌های تیمها در CI/CD و مدیریت زیرساخت نرمافزار باشد.
پیادهسازی DevOps نیازمند ایجاد فرهنگ همکاری، اتوماسیون فرآیندها، انتخاب ابزارهای مناسب و آموزش تیمها است. می‌توانید همه این مراحل را به تیم حرفه‌ای و متخصص آروان‌کلاد بسپارید تا با خیال راحت از مزایای DevOps بهره‌مند شوید. برای اطلاعات بیشتر صفحه خدمات تخصصی دواپس آروان‌کلاد را مشاهده کنید.
برای تقویت مهارت‌های تیم خود در DevOps، می‌توانید صفحه آموزش DevOps را بررسی کنید و با روش‌ها و ابزارهای نوین این حوزه آشنا شوید.
نتیجه‌گیری
DevOps با ایجاد یکپارچگی و خودکارسازی در فرآیندهای توسعه و انتشار، به بهبود کارایی، کیفیت و سرعت تحویل نرمافزار کمک میکند. با توجه به نیاز روزافزون به تغییرات سریع و تحویل پیوسته، DevOps نقشی اساسی در آینده توسعه نرمافزار ایفا خواهد کرد.
سازمان‌هایی که به DevOps روی می‌آورند، در دنیای دیجیتال رقابتی امروز جایگاه بهتری خواهند داشت و می‌توانند با سرعت و انعطاف بیش‌تری به نیازهای کاربران پاسخ دهند. در نتیجه، DevOps راهی مطمین برای موفقیت و تحول دیجیتال در سازمان‌ها است.
