فضای ابری چیست و چه کاربردی دارد؟

ذخیره‌سازی اطلاعات و داده‌های مختلف همواره یکی از دغدغه‌های جدی کسب‌وکارها و کاربران است، از همان زمان که حافظه‌هایی در مقیاس مگابایت تولید می‌شد تا این لحظه که چند ترابایت در تراشه‌ای به اندازه سرانگشتان ما جای می‌گیرد، چالش مساله ذخیره‌سازی، نگهداری و بازیابی اطلاعات تولیدشده به‌شکل کامل برطرف نشده است. اما با وجود پیشرفت‌های مختلف در حوزه فناوری اطلاعات راهکارهای جدیدی برای رفع این نیاز ارایه شده‌اند.

فضای ابری یا Cloud Storage سرویسی بر پایه‌ی رایانش ابری است که امکان ذخیره‌سازی دایمی فایل‌های مختلف را بدون محدودیت در فضایی امن و دسترس‌پذیر فراهم می‌کند. این سرویس با ارایه‌ی قابلیت‌های متعدد توانسته تحولی بزرگ در حوزه‌ی ذخیره‌سازی و نگهداری از داده‌ها به وجود آورد و با هزینه‌ای بسیار مقرون‌به‌صرفه بخش بزرگی از نیازهای کسب‌وکارها و کاربران سرویس‌های آنلاین را برطرف کند. ما در این مطلب به پرسش فضای ابری چیست پاسخ می‌دهیم. با ما همراه باشید.

فضای ابری چیست؟

فضای ذخیره سازی ابری سرویسی مبتنی بر رایانش ابری است که بدون نیاز به تجهیزات سنتی، بستر ذخیره‌سازی آنلاین داده‌ها را فراهم می‌کند. به زبان ساده‌تر، شما با استفاده از این سرویس می‌توانید به‌سادگی چند کلیک و از طریق اینترنت اطلاعات مختلف خود شامل متن، عکس، ویدیو، موسیقی، پادکست و … را ذخیره‌ کنید و در هر زمان یا مکان به‌شکل آنلاین به آن‌ها دسترسی داشته باشید.

ذخیره سازی ابری راهکاری امن و پایدار است و با ارایه‌ی قابلیت‌های متعدد مانند «رمزنگاری داده‌ها»، «مقیاس‌پذیری بالا» و … امکان نگهداری و دسترسی به داده‌های شخصی یا سازمانی را با قیمتی مقرون‌ به‌صرفه فراهم می‌کند. با استفاده از این سرویس همه‌ی اطلاعات شما در روی دیسک‌های پرسرعت NVMe SSD، SSD و HDD میزبانی می‌شوند.

چرا به فضای ابری نیاز داریم؟

روزانه حجم بسیار زیادی از محتواها، داده‌ها و اطلاعات مختلف در فضای وب تولید می‌شوند و به‌تقریب هر کسب‌وکاری با ارایه‌ی مستقیم یا غیرمستقیم این داده‌ها به کاربران خود فعالیت خودش را پیش می‌برد. بدیهی است که سازمان‌ها یا فریلنسرها برای نگهداری، بازیابی یا به اشتراک‌گذاری اطلاعات خود به فضای زیادی برای ذخیره‌سازی نیاز داشته باشند. همان‌طور که مشخص است، هر شخص یا شرکت نمی‌تواند فضای فیزیکی زیادی را به ذخیره‌سازی این داده‌ها اختصاص دهد. چراکه در دنیای امروز حجم و تعداد فایل‌ها روزبه‌روز بیش‌تر می‌شوند و مدیریت آن‌ها بدون به‌کارگیری فرآیند‌های پیچیده و زمان‌بر امکان‌پذیر نیست. بر همین اساس بسیاری از کسب‌وکارها، فریلنسرها یا کاربران دنیای وب با استفاده از ویژگی‌ها و قابلیت‌های متعدد حافظه‌های ابری اطلاعات و داده‌های خود را نگهداری می‌کنند. در بخش‌های بعدی درباره‌ی انواع فضای ابری و کاربردهای متنوع آن توضیح خواهیم داد.

انواع فضای ابری

امروزه تکنولوژی یا مفهوم اصلی فضای ابری به‌تناسب نیاز کاربران به انواع مختلفی تقسیم شده است و با سازوکارهای متنوعی تولید و ارایه می‌شود، شما می‌توانید بر اساس روش ذخیره‌سازی یا نوع دسترسی، فایل‌ها و داده‌های خود را به‌شکل دایمی در حافظه‌های ابری ذخیره کنید. هر یک از انواع الگوهای ذخیره‌سازی فایل در ابر، مزایا و معایب منحصر به خود را دارند و برای افراد یا کسب‌وکارهای متفاوتی مناسب هستند. در ادامه انواع فضای ابری و کاربرد هر یک را شرح می‌دهیم.

انواع فضای ابری بر اساس نوع روش ذخیره سازی

روش‌های مختلفی برای ذخیره‌سازی داده‌ها در حافظه‌ای ابری وجود دارد. انواع ذخیره سازی ابری را می‌توان به سه بخش Block Storage ،File Storage ،Object Storage تقسیم‌ کرد. هر یک از این روش‌ها ویژگی و کاربردهای منحصر به خود را دارند که در ادمه آن‌ها را معرفی خواهیم کرد.

• ذخیره‌سازی بلوکی یا بسته‌ای (Block Storage)

در روش ذخیره‌سازی بلوکی، حجم‌ زیادی از داده‌ها به واحدهای کوچک‌تری به‌نام بلوک (Block) تقسیم شده و به‌شکل جداگانه ذخیره می‌شوند. هر بلوک با یک شناسه (ID) منحصربه‌فرد و در یک درایو سیستم قرار می‌گیرد. حافظه‌ی بلوکی یا Block Storage به‌دلیل برخورداری از سرعت بالا و تاخیر بسیار اندک بهترین گزینه برای کارکردهای سنگین و ذخیره‌سازی دیتابیس‌های بزرگ به‌شمار می‌رود.

• ذخیره‌سازی فایل‌محور (File Storage)

حافظه‌ی ذخیره‌سازی فایل‌محور اطلاعات را در یک سیستم سلسله‌ مراتبی، بر اساس فایل‌ها و پوشه‌ها سامان می‌دهد. این روش همان الگوی معمول نگهداری اطلاعات در کامپیوترهای شخصی است. اطلاعات بارگذاری‌شده در این روش طبق شاخه‌ها و زیرشاخه‌های تعریف‌شده آدرس‌دهی و مرتب می‌شوند. الگوی File Storage در فضای ابری می‌تواند دسترسی و بازیابی فایل‌ها را ساده‌تر کند. 

• ذخیره‌سازی مبتنی‌ بر شی یا آبجکت استوریج (Object Storage)

آبجکت استوریج یکی از بهترین روش‌های ذخیره‌سازی فایل‌های حجیم است و مقیاس‌پذیری و انعطاف‌پذیری بسیار بالایی دارد. در روش Object Storage اطلاعات مختلف مانند یک شی ذخیره می‌شوند. در این حالت، ذخیره‌سازی هر آبجکت از سه جز تشکیل شده است: 

۱. اطلاعاتی که به‌عنوان یک فایل ذخیره می‌شوند.

۲. متادیتایی که از فایل دیتا جدا می‌شود.

۳. یک نشان هویتی منحصربه‌فرد که کارت شناسایی اطلاعات ذخیره‌شده به‌شمار می‌رود.

یکی از پروتکل‌های ذخیره‌سازی شی‌محور RESTful API است که یک فایل را ذخیره و متادیتای آن را به‌عنوان یک شی جداسازی می‌کند و به آن یک شماره‌ی شناسایی (ID) منحصربه‌فرد اختصاص می‌دهد. برای بازیابی اطلاعات در این روش، کاربر باید ID خود را به سیستم بدهد و سپس سیستم محتوای مورد نظر را با همه‌ی متادیتاهای آن سرهم‌بندی کرده و اعتبارسنجی کند. امکان دسترسی و بازیابی داده‌ها به‌دلیل ذخیره سازی در کلود به‌عنوان یک شی مستقل، سریع‌تر و ساده‌تر انجام می‌شود. 

آبجکت استوریج به‌دلیل ذخیره سازی داده‌ها به‌عنوان یک شی جداگانه، مقیاس‌پذیری و انعطاف‌پذیری بالایی را ارایه می‌دهد و برای ذخیره‌سازی داده‌هایی با حجم زیاد و بدون فرمتِ مشخص بهترین انتخاب است. البته سیستم‌های شی‌محور می‌توانند اطلاعات حجیم و سنگین را با فرمت اصلی خودشان ذخیره کنند. بهتر است بدانید که در سال‌های اخیر ذخیره‌سازی شی‌محور به‌دلیل سرعت پایین، بیش‌تر در ترکیب با سیستم ذخیره‌سازی فایل‌محور به کار می‌رود.

انواع فضای ابری بر اساس کاربرد یا نوع دسترسی

انواع فضای ابری را از نظر کاربرد یا نوع دسترسی می‌توان به ۴ دسته‌ی فضای ابری «شخصی»، «خصوصی»، «عمومی» و «ترکیبی یا هیبریدی» تقسیم کرد. هر یک از این حافظه‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و برای استفاده‌های شخصی یا سازمانی مناسب هستند.

• فضای ذخیره سازی ابری شخصی (Personal Cloud Storage)

فضای ابری شخصی رایج‌ترین نوع ذخیره سازی مبتنی بر کلود است که بدون نیاز به دستگاه‌های ذخیره‌سازی فیزیکی مثل فلش، هارد اکسترنال و … امکان نگهداری و دسترسی به داده‌ها و فایل‌های مختلف را فراهم می‌کند. 

در این روش، شما می‌توانید به‌سادگی اتصال به اینترنت و ایجاد یک حساب کاربری در سایت یا اپلیکیشن ارایه‌دهندگان فضای ابری، داده‌ها و فایل‌های خود را در هر زمان و مکان آپلود یا دانلود کنید و به‌تناسب میزان مصرف از منابع هزینه‌ی نگهداری یا ذخیره‌سازی را بپردازید. از معروف‌ترین ارایه‌دهندگان فضای ابری شخصی که بیش‌تر با عنوان Software-as-a-Service) SaaS) نیز شناخته می‌شوند، می‌توان به «گوگل درایو» و «دراپ‌باکس» اشاره کرد.

• فضای ذخیره سازی ابری خصوصی (Private Cloud Storage)

فضای ابری خصوصی برای کسب‌‌‌وکارهایی مناسب است که قصد دارند اطلاعات مهم و حجیم خود را در فضایی امن ذخیره کنند و در زمان دل‌خواه به آن‌ها دسترسی داشته باشند. این نوع از حافظه‌ ابری با سطح دسترسی خصوصی و به‌شکل انحصاری برای کسب‌وکارهایی ارایه می‌شود که به‌دنبال سرعت، پایداری و امنیت بالا هستند. برای مثال، بسیاری از بانک‌ها، فروشگاه‌های اینترنتی، شرکت‌ها و سازمان‌های تجاری به‌جای این‌که اطلاعات مهم‌ کسب‌وکارشان را روی برگه‌ها اسکن و در یک اتاق بایگانی کنند، برای آرشیو و نگهداری اطلاعات و دسترسی سریع به آن‌ها از کلود استوریج استفاده می‌‌کنند. ناگفته نماند که در این روش افراد مختلف فقط با داشتن مجوز از سمت دارنده‌ی فضای ابری می‌توانند به فایل‌ها یا داده‌های موجود دسترسی داشته باشند.

• فضای ذخیره سازی ابری عمومی (Public Cloud Storage)

در حافظه‌ ابری عمومی، فضایی با دسترسی آزاد برای همه‌ی کاربران اینترنت ارایه می‌شود. با این تعریف، افراد مختلف می‌توانند بر اساس میزان ترافیک و حجم فضای مورد نیاز خود هزینه‌ی فضای ابری را پرداخت و به اطلاعات ارایه‌شده بر بستر ذخیره سازی آنلاین عمومی دسترسی پیدا کنند. در یک مثال مشهود از این فضا، می‌توان به فضای ابری گوگل، آمازون و … اشاره کرد که حجم گسترده‌ای از اطلاعات را به‌‌شکل آنلاین و عمومی به کاربران ارایه می‌دهند.

• فضای ذخیره سازی ابری ترکیبی (Hybrid Cloud storage)

فضای ابری ترکیبی، مزیت‌های حافظه‌ ابری خصوصی و عمومی را تجمیع کرده و به‌شکل یکجا ارایه می‌دهد. کسب‌وکارهای مختلف با استفاده از این روش می‌توانند به‌تناسب نیاز خود داده‌های محرمانه و عمومی خود را با سطح دسترسی‌های متفاوت نگهداری کنند. حافظه‌ ابری ترکیبی، امنیت ابر خصوصی و مقیاس‌پذیری ابر عمومی را در یک سرویس یکپارچه در اختیار کسب‌وکارها قرار می‌دهد.

مهم‌ترین کاربردهای فضای ابری چیست؟

فضای ابری برای استفاده‌های شخصی و سازمانی کاربردهای گسترده‌ای دارد و همه افراد و کسب‌وکارها می‌توانند برای راحتی برای ذخیره‌سازی و دسترسی به داده‌های مهم خود از آن استفاده کنند. در ادامه چند کاربرد مهم فضای ابری را در ادامه معرفی می‌کنیم. 

آرشیو و نگهداری اطلاعات مهم:

فضاهای ابری ذخیره سازی داده‌های مختلف را بدون محدودیت و نیاز به تجهیزات سخت‌افزاری ممکن می‌کنند و برای نگهداری امن داده‌ها و فایل‌های دیجیتالی در مدت زمان طولانی بهترین، سریع‌ترین و مقرون به‌صرفه‌ترین گزینه هستند.

پشتیبان‌گیری و بازیابی داده‌ها:

امکان نگهداری نسخه‌های پشتیبان از فایل‌ها و داده‌های کسب‌وکارها در فضاهای ابری به‌راحتی فراهم می‌شود و هر شخص یا سازمانی می‌تواند با تهیه‌ی بک‌آپ از وب‌سایت یا اپلیکیشن خود و ذخیره‌ی آن در حافظه‌ ابری، پایداری اطلاعات و داده‌های خود را افزایش دهد.

ذخیره‌سازی فایل‌های شخصی یا کاری:

با ذخیره‌سازی داده‌ها و اطلاعات شخصی یا کاری در فضای ابری، نگرانی از دست رفتن فایل‌های مختلف برای همیشه برطرف می‌شود، با این‌ کار اگر لپ‌تاپ شخصی یا گوشی شما آسیب ببیند، اطلاعات خود را از دست نمی‌دهید و همیشه به نسخه‌ی پشتیبان آن‌ها دسترسی خواهید داشت.

بسیاری از ارایه‌دهندگان فضای ابری، از کاربران کم‌مصرف هزینه دریافت نمی‌کنند. بر این اساس شما می‌توانید حجم مشخصی فایل را بدون پرداخت هزینه‌ آپلود کرده و هنگام نیاز به آن‌ها دسترسی داشته باشید. برای مثال، ابر آروان به‌عنوان یکی از ارایه‌دهندگان خدمات ذخیره سازی ابری با ارایه‌ی ۵ گیگابایت فضای ابری رایگان این امکان را در اختیارتان قرار می‌هدتا بدون پرداخت هزینه فایل‌های مختلف خود را در سریع‌ترین زمان ذخیره کنید.

نگهداری اطلاعات نرم‌افزاری:

هنگام تست و توسعه‌ی نرم‌افزارها از دیتاست‌ها و دیتابیس‌های حجیمی استفاده می‌شود که به محیط‌های ذخیره‌سازی مستقل نیاز دارند. امروزه بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده‌ی نرم‌افزار در مسیر توسعه‌ی محصولات خود از فضای ابری استفاده می‌کنند.

مزیت‌های استفاده فضای ابری چیست؟

فضای ابری تکنولوژی پیچیده‌ای ندارد، با این‌حال ویژگی‌ها و قابلیت‌های متنوع و متعددی را در اختیار کسب‌وکارها و افراد قرار می‌دهد. شاید در نگاه اول، دسترسی سریع و ساده به فایل‌های دیجیتال مهم‌ترین امتیاز این سرویس ابری به‌نظر برسد، اما فضای ابری مزیت‌های پُرشماری دارد که آشنایی با هر یک از آن‌ها باعث می‌شود تا اهمیت استفاده از Cloud Stroge برای کاربردهای مختلف را بیش‌تر درک کنید.

• دسترسی آسان و سریع

با استفاده از فضای ابری دسترسی به فایل‌های ذخیره‌شده در هر زمان یا مکان بدون پیچیدگی‌های فنی، به‌سادگی وجود یک اتصال اینترنتی ممکن می‌شود. بنابراین شما بدون نیاز به تجهیزات ذخیره‌سازی و جابه‌جایی آن‌ها هنگام سفر و … می‌توانید همه‌ی اطلاعات کاری یا شخصی خود را به‌همراه داشته باشید.

• امنیت بالا و پایداری

امنیت بیش‌تر ذخیره سازی ابری نسبت به تجهیزات ذخیره‌سازی سنتی یکی از مهم‌ترین مزیت‌های آن است. سرویس‌های ابری از آسیب‌هایی مانند دزدیده شدن، گم شدن، خراب شدن و … مصون هستند و به همین دلیل همواره بخش بزرگی از نگرانی‌های مرتبط با از دست رفتن اطلاعات را برطرف می‌کنند. هم‌چنین، ارایه‌دهندگان سرویس فضای ابری برای مقابله با شرایط پیش‌بینی‌نشده نسخه‌های پشتیبان مختلفی را در مراکز داده و سرورهای متفاوت ذخیره می‌کنند تا هنگام بروز آسیب بازیابی آن‌ها امکان‌پذیر باشد. علاوه‌بر این‌، باید بدانید که امکان دست‌یابی هکرها به داده‌های ذخیره‌شده در کلود بسیار پایین و حتا نزدیک به صفر است.

• اشتراک‌گذاری اطلاعات در کم‌تر از چند ثانیه

با اتصال به اینترنت و استفاده از یک مرورگر امکان دسترسی به فضای ذخیره سازی ابری فراهم می‌شود. بر همین اساس، برای اشتراک‌گذاری داده‌ها به انجام فرآیندهای زمان‌بر و پیچیده نیاز نیست. شما با ارسال یک لینکِ از پیش تعریف‌شده یا هم‌رسانی فایل‌های موجود در حافظه‌ ابری می‌توانید در کم‌تر از چند ثانیه اطلاعات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید. هم‌چنین، برای بهبود کار گروهی نیز در برخی سرویس‌های فضای ابری این امکان فراهم‌شده تا به‌طور مشترک به داده‌های خود دسترسی داشته باشید.

• استفاده بدون نیاز به دانش فنی

استفاده از کلود استوریج به آموزش فنی و تخصصی نیازی ندارد و به‌راحتی می‌توانید داده‌های مختلف خود را آپلود، دانلود یا بازیابی کنید. هم‌چنین، راه‌اندازی یک فضای ابری کار زمان‌بَری نیست و به‌راحتی ساختن یک حساب کاربری در سایت‌هایی مانند ابر آوران امکان بارگذاری فایل‌های مختلف برای شما فراهم می‌شود.

• مقیاس‌پذیری و امکان افزایش لحظه‌ای منابع

ویژگی مقیاس‌پذیری در فضای ذخیره سازی ابری این امکان را به شما می‌دهد تا بدون محدودیت بتوانید همه‌ی فایل‌ها یا داده‌های خود را نگهداری کنید و هنگام نیاز به فضای بیش‌تر به‌راحتی چند کلیک حجم سرویس خود را افزایش دهید.

• هزینه‌ی مقرون به‌صرفه

شما با استفاده از سرویس فضای ابری فقط به میزان فضای مورد نیازتان هزینه پرداخت می‌کنید. بنابراین، مانند دستگاه‌های ذخیره‌سازی سنتی دیگر به سرمایه‌گذاری و تخصیص بودجه برای تهیه‌ی تجهیزات سخت‌افزاری نیاز نخواهید داشت. اگر دستگاه ذخیره‌ساز سنتی شما (هارد و …) متناسب با نیازهایتان نباشد و فضای بیش‌تری را نیاز داشته باشید، باید دستگاه ذخیره‌سازی جدیدی بخرید. درحالی‌که در حافظه‌های ابری به‌آسانی می‌توانید میزان فضای مورد نیاز خود را افزایش دهید.

معایب فضای ابری چیست؟

در کنار مزیت‌های فراوان، فضای ابری معایبی نیز دارد که نمی‌توان از آن‌ها چشم‌پوشی کرد، برای مثال هنگام دسترسی به سرویس ذخیره سازی ابری باید اتصال اینترنتی پایداری داشته باشید. اگرچه امکان همگام‌سازی فایل‌ها برای دسترسی آفلاین وجود دارد. اما، برای آپلود و دانلود به اتصال اینترنت نیاز است. در طرف دیگر موضوع هزینه هم مهم است، اگرچه انواع ذخیره سازی ابری نسبت به تجهیزات ذخیره‌سازی سنتی ارزان‌تر هستند؛ با این‌حال، برای افزایش فضای مورد نیاز باید مبلغ بیش‌تری هزینه شود.

چرا سازمان‌ها به فضای ابری نیاز دارند؟

سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ برای ذخیره‌سازی، آرشیو و پشتیبان‌گیری از اطلاعات خود به فضایی امن و مقیاس‌پذیر نیاز دارند. نگهداری دیتاهایی با حجم بالا برای هر شرکتی امکان‌پذیر نیست و این کار هزینه‌های زیادی را از نظر مالی و نیروی انسانی به کسب‌وکارها تحمیل می‌کند. فضای ذخیره سازی ابری با رفع محدودیت‌ها و مشکلات ذخیره‌سازهای فیزیکیِ سنتی این امکان را می‌دهد تا اطلاعات حجیم و سنگین‌ کسب‌وکارها را با هزینه‌ی مناسب در حافظه‌های امن و دسترس‌پذیر ذخیره شوند.

نگهداری فایل‌های پشتیبان از اطلاعات داخلی سازمان یا داده‌های ‌وب‌سایت و اپلیکیشن، برای هر کسب‌وکاری یک ضرورت به‌شمار می‌آید، بنابراین، بعید می‌رسد که شرکت‌های مختلف با سهل‌انگاری در موضوع حفاظت از داده‌های خود، به پرداخت خسارت‌های سنگین رغبت داشته باشند. 

در طرف دیگر، امکان اشتراک‌گذاری داده‌های داخلی بین افراد سازمان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. با استفاده از ویژگی های فضای ابری می‌توان اطلاعات و فایل‌ها را با سطح دسترسی‌های متفاوت در اختیار همکاران مختلف قرار داد و از انتقال فیزیکی فایل بین سیستم‌ها و کند شدن سرعت کار نیروهای انسانی جلوگیری کرد.

جمع‌بندی

فضای ابری راهکاری مناسب برای ذخیره‌سازی اطلاعات و داده‌های متنوع شخصی و سازمانی است که با قیمتی مقرون به‌صرفه به‌وسیله‌ی شرکت‌های مختلف ارایه می‌شود. امکان دسترسی سریع و آسان در زمان و مکان دل‌خواه و نیاز نداشتن به دانش فنی برای استفاده از فضای ذخیره سازی ابری مهم‌ترین مزیت‌های این محصول پُرطرفدار به‌شمار می‌آید. فضای ابری با همه‌ی امتیازها و ویژگی‌های خود می‌تواند بهترین انتخاب برای کسب‌وکارهای آنلاین یا فریلنسرها باشد تا بتوانند داده‌های حساس خود را در بستری امن و پایدار نگهداری کنند.

فضای ابری آروان از نوع آبجکت استوریج است و با پایداری بسیار بالا، مقیاس‌پذیری آنی و قیمتی مقرون به‌صرفه داده‌های شما را روی دیسک‌های NVMe SSD ،SSD و HDD نگهداری می‌کند. هم‌چنین، مهاجرت از سایر فضاهای ذخیره سازی به فضای ابری آروان زمان‌بَر یا پیچیده نیست، برای این کار کافی است پس از ایجاد یک حساب کاربری، مجوزها و نشانی URL برنامه خود را تغییر دهید و پس از انجام تنظیمات از امکانات متعدد آن استفاده کنید.